บทความนี้เราจะมาทำความรู้จักกับสวิตช์ปุ่มกด ซึ่งเป็นอุปกรณ์พื้นฐานทางด้านไฟฟ้า ซึ่งในการทำงานควบคู่ไปกับมอเตอร์และเครื่องจักรต่าง ๆ เพื่อทำความเข้าใจและเป็นข้อมูลในการเลือกใช้ให้ถูกต้องกับลักษณะงาน หากสนใจข้อมูลเพิ่มเติม สามารถเลือกอ่านหัวข้ออื่น ๆ เพิ่มเติม ที่เราได้แนบมาให้ด้วยในบทความนี้ได้เช่นกันค่ะ ก่อนอื่นเราไปทำความรู้จักกับสวิตช์ปุ่มกดกันเลยดีกว่าค่ะ
สวิตซ์ปุ่มกดคืออะไรและทำหน้าที่อะไร
ปุ่มกด หรือ Push Button คือ อุปกรณ์ไฟฟ้าที่ทำหน้าที่ตัดและต่อวงจรทางไฟฟ้า ซึ่งมักจะถูกนำมาใช้งานร่วมกับการควบคุมการทำงานของมอเตอร์ไฟฟ้า หรือติดตั้งภายในตู้ควบคุมวงจรไฟฟ้าโรงงานอุตสาหกรรมต่าง ๆ มีทั้ง Push button switch แบบมีไฟและแบบทึบแสง โดย Push button switch หลักการทำงานเป็นแบบระบบสัมผัส ซึ่งจะต้องใช้นิ้วมือกดที่ปุ่ม เพื่อให้ระบบทำงาน หรือหยุดทำงาน
Push button switch มีกี่แบบ
ประเภทของ Push button switch หรือ ปุ่มกดไฟฟ้า มี 2 แบบด้วยกัน ได้แก่
- Push button switch กดติด ปล่อยดับ เป็นแบบมีสปริงรีเทิร์น มีฟังก์ชั่นทำงานไม่ยุ่งยาก มักจะใช้กับตู้ MDB ตู้ DB และ ตู้ Control เครื่องจักร ฯลฯ ทำให้สวิทช์กดติดปล่อยดับคือระบบที่นิยมใช้กันมากที่สุด
- Push button switch กดติด กดดับ เป็นแบบ Push on / Push off นิยมใช้ในฟังก์ชั่นการทำงานที่ไม่ซับซ้อน เช่น สายพานลำเลียง หรือ start / stop เป็นต้น
หลักการทำงาน Push button switch 2 ประเภทนี้จะมีความแตกต่างกันดังนี้
- ปุ่มกดติด ปล่อยดับ : เมื่อมีการกด push button switch หน้าสัมผัสจะเปลี่ยนสถานะจาก NO เป็น NC หรือ จาก NC เป็น NO และเมื่อปล่อยมือออกจากปุ่มกด หน้าสัมผัสจะกลับสู่ตำแหน่งเดิมในโหมดปกติด้วยแรงดันจากสปริงทันที
- ปุ่มกดติด กดดับ : การตรวจเช็คหน้าสัมผัสของ Push button switch จะเปลี่ยนสถานะจาก NO เป็น NC หรือ จาก NC เป็น NO และเมื่อปล่อยมือออกจากปุ่มกด หน้าสัมผัสจะถูกล็อกไว้ด้วยระบบกลไกของสวิตซ์ และจะกลับเข้าสู่ตำแหน่งเดิม หรือโหมดปกติด้วยการคลายล็อกในระบบโดยการกด Push button switch อีกครั้ง
ลักษณะของปุ่มกดเป็นสวิตช์หรือไม่?
ด้วยลักษณะการทำงานของปุ่มกด ซึ่งเป็นอุปกรณ์พื้นฐานทางไฟฟ้าที่เวลาใช้งานต้องกดปุ่ม Push button switch ส่วนกลางสวิตช์ หรือเรียกว่า สวิตช์ปุ่มกด ให้ตัดหรือต่อวงจรไฟฟ้าเพื่อควบคุมการทำงานของมอเตอร์หรือเครื่องจักรต่าง ๆ
โครงสร้างของสวิตซ์ปุ่มกด
สวิตซ์ปุ่มกดมีโครงสร้างที่สามารถแบ่งออกได้เป็น 4 ส่วน ได้แก่
- ปุ่มกดทำด้วยโลหะหรือพลาสติก โดยจะมีหลายสีให้เลือกใช้งาน
- ฐานยึดระหว่างปุ่มกดและตัวล็อคหน้าสัมผัส มีเกลียวที่ฐานสำหรับในการยึดอุปกรณ์กับชิ้นงาน
- หน้าสัมผัส NO และ NC
- หลอดไฟ LED สำหรับแสดงสถานะ
สวิตซ์ปุ่มกดที่ใช้ในการเริ่มทำงาน (start) เรียกว่า สวิตซ์ปกติเปิด หรือ NO (Normally Open)
สวิตช์ปุ่มกดให้หยุดทำงาน (stop) เรียกว่า สวิตช์ปกติปิด หรือ NC (Normally Close)
ปุ่มกดที่นิยมใช้มีหลายชนิดด้วยกัน เช่น
- สวิตช์ปุ่มกดแบบธรรมดา โดยมี Start คือเริ่มทำงาน และ Stop เพื่อหยุดทำงาน
- สวิตช์ปุ่มกด Start (สีเขียว) ให้มอเตอร์ทำงาน และ ปุ่มกด Stop (สีแดง) หยุดการทำงานของมอเตอร์ อยู่ในกล่องเดียวกัน โดยปุ่มกดแบบนี้เหมาะต่อการใช้งานกับมอเตอร์ขนาดเล็ก
- สวิตช์ปุ่มกดที่มีหลอดสัญญาณ (illuminated push button) คือ สวิตช์ที่เมื่อกดปุ่มแล้วจะทำให้สัญญาณที่ติดอยู่ภายในสว่าง
- สวิตช์ปุ่มกดฉุกเฉิน (Emergency push button switch) หรือ สวิตช์ดอกเห็ด เป็นสวิตช์ปุ่มกดขนาดใหญ่กว่าสวิตช์ปุ่มกดธรรมดาทั่วไป ปุ่มนี้ใช้สำหรับการหยุดทำงานของระบบทันที เหมาะกับการใช้ในงานที่อาจเกิดเหตุฉุกเฉินได้
- สวิตช์ปุ่มกดแบบใช้เท้าเหยียบ (Foot push button switch) คือสวิตช์ปุ่มกดที่ทำงานด้วยการใช้เท้าเหยียบ เช่น เครื่องฉีดเทียน เครื่องตัดเหล็ก เป็นต้น
ปุ่มกดเป็นแบบดิจิตอลหรืออนาล็อก?
ระบบแอนะล็อก (analogue) คือ ค่าที่มีความต่อเนื่อง การแทนปริมาณหรือแสดงจำนวนโดยการวัดในลักษณะต่อเนื่อง ส่วน ดิจิทัล (digital) คือ อุปกรณ์หรือเครื่องมือที่ทำงานด้วยสัญญาณที่มีลักษณะเป็น digit (เลขโดด) โดยเฉพาะที่เป็นเลขญานสองคือ เลจ 0 กับ 1 ถ้าเปรียบเทียบให้เห็นภาพ เช่น นาฬิกาแบบ analogue คือมีเข็มสั้น – เข็มยาวในการบอกเวลา ส่วนนาฬิกาแบบ digital คือ บอกเวลาด้วยตัวเลข หรือปุ่มกดติดปล่อยดับ (digital push button)
สวิตซ์ที่ใช้ในงานไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์มีหลายชนิดด้วยกัน เช่น
- สวิตซ์เลื่อน คือ สวิตซ์ที่ใช้สำหรับ เปิด-ปิด การทำงานของอุปกรณ์ ด้วยการเลื่อนสวิตซ์ ขึ้น-ลง โดยการเลื่อนสวิตซ์ขึ้นบนเพื่อต่อวงจร (ON) และเลื่อนสวิตซ์ลงล่างเพื่อตัดวงจร (OFF) สำหรับควบคุมการตัดต่อสวิตซ์ ซึ่งเรามักจะเห็นปุ่มกดแบบนี้ตามเครื่องใช้ต่าง ๆ เช่น ไฟฉาย นาฬิกาปลุก เป็นต้น
- สวิตซ์กระดก คือ สวิตซ์ที่ใช้งานด้วยการกดด้านหนึ่ง และอีกด้านจะกระดกขึ้น เมื่อเรากดปุ่มด้านที่มีคำว่า ON ลง ไฟจะทำงาน ส่วนด้านที่มีคำว่า OFF จะกระดกขึ้น ส่วนใหญ่จะเป็นปุ่มสวิตซ์เครื่องใช้ไฟฟ้าต่าง ๆ เช่น ปลั๊กราง หลอดไฟ กาต้มน้ำ หม้อหุงข้าว เป็นต้น
- สวิตซ์แบบก้านยาว คือ สวิตซ์ที่มีก้านสวิตซ์ยื่นยาวออกจากตัวสวิตซ์ สำหรับโยกเพื่อใช้ควบคุมการตัดและต่อสวิตซ์ โดยการโยกก้านสวิตซ์ขึ้นบน เพื่อทำการต่อ ON หรือโยกลงล่างเพื่อตัด OFF
- สวิตซ์แบบหมุน (Rotary Switch) หรือ สวิตซ์แบบเลือกค่า (Selector Switch) ซึ่งเป็นสวิตซ์ที่ต้องหมุนก้านสวิตซ์โดยรอบให้เป็นวงกลม มีหน้าสัมผัสสวิตซ์ให้เลือกต่อระบบหลายตำแหน่ง เช่น 2, 3 , 4 ตำแหน่ง เป็นต้น
- สวิตซ์กด คือ อุปกรณ์ที่มีการ เปิด – ปิด ด้วยการกดเพื่อใช้งานด้วยระบบปุ่มเดียว โดยการกดปุ่มสวิตซ์หนึ่งครั้งเพื่อต่อ ON และกดปุ่มอีกครั้งเพื่อตัด OFF หรือสวิตซ์กดอีกแบบที่เป็นชนิดกดเพื่อต่อระบบ ON และปล่อยมือออกจากปุ่มเพื่อทำการตัดทันที (OFF) เช่น ปุ่มปิด-เปิดโทรทัศน์ รีโมทเครื่องใช้ไฟฟ้า เป็นต้น
หากท่านใดสนใจข้อมูลอื่น ๆ สามารถติดตามเพิ่มเติมได้ที่ SQD Group Co., Ltd. ศูนย์รวมอุปกรณ์ไฟฟ้าแบบครบวงจร หรือจะเลือกซื้อสวิตช์ปุ่มกด ก็มีจำหน่าย Push button switch และไฟสัญญาณมาตรฐานระดับโลก และถ้าท่านใดที่เลือกไม่ถูกจะใช้แบบไหนดี ที่นี่เขามีทีมงาน Technical Engineer และวิศวกรเชี่ยวชาญโดยเฉพาะคอยให้บริการคำปรึกษาเช่นกันค่ะ
